Armoededebat in d´n Bond: We vergeten naar mensen te luisteren

Door het verbeterde economische tij kunnen veel mensen meer besteden. Dit geldt niet voor wie dagelijks de financiële touwtjes aan elkaar moet knopen. De Veldhovense PvdA wil met anderen op zoek naar waarom armoede een structureel probleem werd. Het debat startte woensdag 12 april in d’n Bond met ´n kleine 40 belangstellenden. Antwoorden op de vraag wat het met je doet om dagelijks de touwtjes aan elkaar te moeten knopen, kregen zij vooral van Eric Rugebregt, ‘ervaringsdeskundige’. Het is opbotsen tegen regeltjes, toeslagen uitpluizen en veel meer. Maar zijn er dan geen ´tips´ om het tij te keren? Kunnen we er überhaupt iets aan doen, als schaamte hulp zo vaak in de weg zit?

Voorzitter Johan Dunnewijk bracht met enkele cijfers de armoede in Nederland in beeld. Zo moeten van de 7 miljoen huishoudens circa 734.000 maandelijks rondkomen met minder dan netto € 1.030 (alleenstaande) en €1.930 (echtpaar met twee kinderen). Het gevolg? Ruim 400.000 minderjarige kinderen kunnen minder vaak dan leeftijdsgenoten op schoolreis, sportclub of muziekles. Regelmatig nieuwe kleren of eens per jaar een week op vakantie is er ook dikwijls niet bij. De verbeterende economie zal dit probleem niet oplossen. ‘Wie eenmaal arm is, blijft dat vaak jarenlang’, zeggen deskundigen. Van degenen die hun inkomen opvijzelen, vervalt 20% na een jaar weer in armoede en maar bij 40% is de situatie op de lange termijn beter.

Hoe sterk armoede het dagelijks leven beïnvloedt, maakte Eric Rugebregt indrukwekkend duidelijk. ‘Ik had een mooi product, een mooi bedrijf, maar de crisis gooide roet in het eten.’ Voor de zoveelste keer had hij het erover, maar nog steeds keek hij geëmotioneerd terug op ‘de vele wegen die naar armoede leiden’. Terug ook op de zoektocht naar regels en toeslagen en op de vernederende gang naar de Voedselbank. ‘Met € 90 per maand voor je boodschappen zie je echt de straatstenen door de spijlen van je karretje. Dan krijg je ook nog de bezuinigingsoperatie van Rutte, want iedereen moet bijdragen aan het herstel van de economie. Kostte weer ’n tientje per maand. En ontsnappen aan de huurverhoging van € 20? Dat was er ook bij.’

‘Ik ging me afvragen waarom dat fantastische vangnet niet werkt. Alleen al bijstand krijgen, kostte veel moeite. Kom je binnen met een map vol brieven onder je arm, is de eerste opmerking dat je moet solliciteren. Belastingdienst, ziektekostenverzekering en het Centraal Justitieel Incasso Bureau weten er ook wat van. Ze zijn de eersten die willen vangen. En komt het geld niet vlot genoeg over de brug, dan schroeven deurwaarders de rekening op. Leven op het randje… het is echt een dagtaak’

In discussie

Al even meeslepend was het enthousiasme van Ralf Embregts, de drijvende kracht achter Quiet 500, het spraakmakende glossy over het armoedevraagstuk. Met indringende vragen haalde hij tips op bij de aanwezigen, onder wie onder wie diverse collega´s uit de politiek. Zij werden geïnspireerd door de informatie van de panelleden Peer Willemse, Voedselbank, Wil van Egmond, Leergeld, budgetcoach Rob Schmidt en Rian Tondeur van Bureau Sociaal Raadslieden.

Waar de discussie over ging?

– Constant financiële zorgen leidt tot schaamte, vereenzaming en stress. Wie vindt dat veel mensen in armoede niet gemotiveerd zijn, moest ‘ns weten wat stress doet, oordelen de deskundigen.

– Wie het niet breed heeft en, bijvoorbeeld uit schaamte, ook nog de helpende hand van derden mist, doet zich tekort. Waar zijn al die mensen, die de weg naar bijvoorbeeld Voedselbank en Leergeld niet kunnen of willen vinden? Hoe kunnen vooral de jeugd bereiken? Gelukkig vinden velen het minder vervelend hulp – talentontwikkeling noemt Leergeld dat liever – voor hun kinderen te vragen.

– We moeten zorgen voor nog meer bekendheid… nog beter samenwerken, elkaar informeren en samen op zoek gaan naar wei ons nodig heeft. Maar ook normale taal gebruiken. Versta je elkaar beter en bereik je meer mensen.

– De overheid gebruikt een Excel sheet met regels in plaats van te kijken waarvoor die regels bedoeld zijn. Bestuurders moeten vooral lef tonen… de randen van de spelregels opzoeken. Met bureaucratie kom je geen steek verder.

– Armoede suddert vaak al generaties. Lastig, want omgaan met geld moet thuis beginnen. Je kunt niet alles bij de school neerleggen.

– Laten instanties op zoek gaan naar één betaalmoment. Dat maakt het leven een stuk gemakkelijker.

– Maar vooral: luister naar mensen. Toon warme belangstelling en neem ze aan de hand. Wees menselijk en ga op weg naar een warme overdracht.