Al drie topdossiers de mist in
Dat het allesbehalve makkelijk zou worden, stond al bij de start van de nieuwe raadsperiode in 2014 vast. De financiële positie van Veldhoven had namelijk een dieptepunt bereikt. Ga maar na: een niet altijd sluitende meerjarenbegroting, een hachelijke schuldenpositie en een bedroevend laag eigen vermogen. Ingrijpende veranderingen en vooral drastische bezuinigingen waren nodig om Veldhoven met enkele forse ingrepen weer financieel gezond te krijgen.
Tweeënhalf jaar verder lijken de drie meest omvangrijke ingrepen op een mislukking uit te draaien. Die zijn: 1) de bezuinigingen op de vier culturele instellingen, 2) de toekomst van het zwembad en 3) de kerntakendiscussie.
De bezuiniging op de vier culturele instellingen
Een eerste methode om de financiën op orde te krijgen was via een bezuiniging op de vier culturele instellingen. Ze kregen de opdracht om fors bij te dragen aan een oplossing voor een probleem dat de gemeente zelf had veroorzaakt. Samen moesten ze € 800.000 per jaar ophoesten. Hoe? Dat moesten de vier zelf maar uitzoeken.
Na wat getouwtrek kwam er een voorstel waar de gemeente sterk op had aangestuurd. Het zwaarst getroffen werd de muziekschool: bijna de helft van de bezuiniging zou voor haar rekening komen. Als klap op de vuurpijl werd bovendien sterk aangeraden naar de eerste etage van de bibliotheek te verhuizen. En wat doe je als je zo afhankelijk bent van een subsidieverlener? Dan ga je schoorvoetend akkoord, blij dat voortbestaan gegarandeerd is.
Die verhuizing moest snel plaatsvinden: al op 1 september 2016. Want de kans was groot dat een projectontwikkelaar het hele gebied naast de Bossebaan zou willen ontwikkelen (Rabobankgebouw, Oude locatie PostNL en Muziekschool). Waarom? Niemand had iets van een projectontwikkelaar gehoord en het huidige gebouw was nog maar enkele jaren oud en toegespitst op het huisvesten van muziekonderwijs.
Dan kun je toch beter wachten tot er concrete belangstelling is en tot die tijd de muziekschool laten zitten in het prachtpand waar ze zaten! Bovendien zou verhuizen naar de bibliotheek nog eens € 1,5 miljoen euro gaan kosten. Helaas, dit pleidooi van de PvdA was aan dovemans oren gericht. Daarom is in december 2015 besloten om het toch door te zetten.
Intussen is het januari 2017 en de muziekschool zit nog steeds in het gebouw aan de Bossebaan. Een verhuizing lijkt ook op korte termijn nog niet aan de orde. Sterker nog, er wordt al enigszins rekening gehouden met het afblazen van de verhuizing. En van de projectontwikkelaar is in geen velden of wegen meer iets te bekennen.
Kortom, een dossier dat voorlopig nog geen goed einde kent. De beoogde bezuiniging komt in gevaar en zal in ieder geval langer op zich laten wachten.
De toekomst van het zwembad
Het tweede dossier dat in deze periode zeker zou gaan spelen, was de renovatie, nieuwbouw of, in het meest negatieve scenario, de sluiting van het zwembad. Dit keer nam de gemeente het heft in eigen hand. Zonder overleg met het zwembad of Njord, één van de grootste zwemverenigingen in Nederland en hoofdgebruiker van D’n Ekkerman, werden scenario’s uitgewerkt. Het bureau dat de gemeente daarbij hielp, kreeg de opdracht om geen contact op te nemen met de directie van D’n Ekkerman en Njord.
Geen enkel scenario voldeed aan de bezuinigingsopdracht voor het zwembad. Nou ja, op één na: sluiting. Met dit doomscenario was niemand blij: de politiek niet, zwembadmedewerkers en Njord evenmin, en al helemaal niet de talrijke gebruikers van het zwembad. Maar… de bezuiniging moest en zou er komen, er werd daadkracht gevraagd. Dus niet. Extra inkomsten vergaren, bijvoorbeeld via de OZB, was taboe. Dus werd het zwembad het kind van de rekening. Een meerderheid van de Raad besloot tot sluiting.
Na dit voor niemand acceptabele besluit nam het zwembad gelukkig zelf de regie. Een werkgroep komt prompt wel tot een heel acceptabel voorstel. De gewenste bezuiniging wordt dan weliswaar niet bereikt, maar in tegenstelling tot de door gemeentelijke scenario’s wordt het wel goedkoper. Hoe kan je hier NIET akkoord mee gaan? Nog los van de vele inspanningen door de werkgroep en de verwachtingen die intussen zijn gecreëerd.
Kortom, opnieuw een proces dat de gemeente niet goed heeft weten te leiden. Het zijn anderen, in dit geval de werkgroep, die redding bieden.
De kerntakendiscussie
Eindelijk stond in deze periode de discussie gepland over wat kerntaken zijn voor de gemeente en welke niet. Het belangrijkste doel was om af te bakenen wat de Raad wel en wat niet belangrijk vond. Maar die discussie ging tegelijkertijd over hoe te bezuinigingen en de meerjarenbegroting weer sluitend te krijgen.
Deze kerntakendiscussie bestond uit twee delen: 1) bezuinigingen op subsidies aan verenigingen en instellingen en 2) een bezuiniging op basis van het schrappen of op een lager niveau uitvoeren van bepaalde gemeentelijke taken. Het eerste deel was vrij snel ingevuld: de verenigingen werden voor de 2e keer in drie jaar tijd gekort.
Van het tweede deel is helaas weinig terecht gekomen, ondanks maar liefst 2.000 ambtelijke uren om dit proces in goede banen te leiden. Uitgaande van een gemiddeld uurtarief van € 20,00 – en dat is een bescheiden inschatting – betekent dit een kostenpost van zo’n € 40.000 tot € 60.000. De opdracht was om structureel
€ 340.000 te bezuinigen, maar, helaas, daar is geen enkel besluit over genomen. Nee, de nieuwe opdracht is: zoek uit waarop bezuinigd kan worden. Jammer, want de PvdA had al een lijst samengesteld van taken die geschrapt konden worden waardoor er wel werd voldaan aan de bezuinigingsopdracht. Een gemiste kans.
Alweer uitstel dus en een kans die beter gemanaged had moeten worden. De gevraagde bezuiniging wordt ook nu niet gehaald. Maar welke bezuiniging is er nu wél volledig gerealiseerd?
Gelukkig gaat het de gemeente financieel weer wat beter. Maar is dat te danken aan visie en eigen daadkracht? Of vooral externe factoren? Met goed procesmanagement zouden heel wat betere financiële resultaten zijn geboekt.
