MET BURGERS HEEFT OVERHEID GOUD IN HANDEN

VELDHOVEN – Initiatiefrijke Veldhovense burgers, die de leefbaarheid van hun buurt of wijk willen verbeteren, troffen woensdag 30 september lokale politici in restaurant ’t Zand in Zandoerle. De meer dan 70(!) bezoekers discussieerden over hoe politiek, ambtenaren en professionele organisaties de burgers kunnen helpen om projecten van de grond te tillen of in stand te houden. Dit Symposium Overheid 2.0 was een initiatief van de Veldhovense politieke partijen CDA, PvdA, Samenwerkend Veldhoven en VVD. Zij spannen zich in voor meer ruimte voor buurtinitiatieven.

Edwin Smid, die in de Rotterdamse deelgemeente Hoogvliet het project Buurt Bestuurt van de grond hielp, deed de aftrap. ‘Burgers zijn de thermometer van de wijk. Burgerinitiatieven zijn het voertuig dat de wijk in beweging brengt. Daarom, overheid, verander je houding. Geef burgers vertrouwen, laat ze los. Zo krijg je iets leuks met hen, wat bovendien soms ook nog geld oplevert. En dat laatste moet Veldhoven in zijn benarde financiële positie toch als muziek in de oren klinken!’

‘Experimenteren met buurtrechten is een manier om te voorkomen dat buurtinitiatieven en actieve buurtbewoners vastlopen in bureaucratie en onnodige regels. Daarmee geef je be­woners meer te zeggen in hun buurt en maak je dat zij weer grip krijgen op hun eigen buurt. Zo geven buurtrechten de kans om met eigen middelen als eerste te bieden op vrijgekomen maatschappelijk land- of vastgoed, voordat het in de vrije verkoop en verhuur komt. Ook krijgen bewoners zo het recht om een buurtplan te maken met hun ideeën over de inrichting en vormgeving van hun wijk. Dit plan is dan onderdeel van de gemeentelijke plannen voor de ontwikkeling van het gebied.’

Namens de Landelijk Samenwerkingsverband Actieve bewoners daagde directeur Ties de Ruijter zijn gehoor uit om erachter te vragen komen hoeveel de gemeente jaarlijks aan de eigen straat besteedt. ‘Er is lang niet altijd een dure intensieve aanpak nodig is, als je de mensen die vrijwillig verantwoordelijkheid willen dragen, die verantwoordelijkheid ook geeft. Schep de mogelijkheid dat burgers het beleid zodanig beïnvloeden dat het aansluit bij hun beleving en verwachting. Geef bewoners invloed, neem ze serieus en faciliteer ze… daar komt het in grote lijnen op neer.’

Van wie is eigenlijk het probleem?

Enthousiast én kritisch gingen zes plaatselijke initiatiefgroepen in op hun ervaringen (met de overheid). Kristel Voets vertelde dat veel vrijwilligers zorgen dat de Oranje­markt al jaren een succes is. ‘Het is heel jammer dat hun aantal de laatste tijd achteruit loopt.’

Harry van der Zan­den constateert in ‘zijn’ Zorg in het dorp (Oerle) dat overheid, ambtenaren en woningbouw­verenigingen nog niet echt bezig zijn met participatie. Hij benadrukte: ‘maak geen dikke rapporten, heb veel geduld met elkaar en wordt niet zo gauw boos.’

Het project Veldhoven Duurzaam bundelt kennis van technisch geschoolde burgers, zodat Veldhoven slimmer met het klimaat kan omgaan. ‘Dat is ongelooflijk belangrijk’, aldus Ton Knaapen, want ‘wij zijn de eerste generatie die merken hoe het milieu verslechtert en de laatste die er wat aan kunnen doen.’

Marlies Tops formuleerde het doel van Creatief Zonderwijk: sores aan de kant en elkaar in een veilige omgeving ontmoeten. Circa 20 wijkbewoners kleden in dit project onder meer de wijk aan met mozaïeken. Door de sloop binnenkort van scholen in Zonderwijk maakt deze groep – en die niet alleen, zo bleek – zich ernstig zorgen over het verdwijnen van accom­modatie en de ge­volgen daarvan voor de wijk. ‘Haast is geboden, maar we kregen vlak voor deze bijeenkomst een telefoontje dat de gemeente er werk van gaat maken’.

Echt Veldhovenz ontwikkelt sinds 2010 activiteiten in Veldhoven Dorp, met als bekendste de jaarlijkse ijsbaan. ‘Vrijwilligers en sponsors slaan de handen in elkaar, zodat we het nu af kunnen zonder geld van de gemeente’, aldus Ad Michielsen.

Als laatste vertelde Henk Dubbelman over Zorg voor elkaar in ’t Look. De groep verzamelde zorggevens via een enquête. Deze worden nu geïnventariseerd en teruggekoppeld naar de wijk om daarna de zorgvraag ter plaatse beter af te stemmen op het aanbod. Het valt hem op dat de overheid een zeker wantrouwen heeft bij projecten als deze: ‘zo van: van wie is het probleem eigenlijk.’

Uiteraard zijn er meer buurtprojecten in Veldhoven, groot en klein. Zo bevrijdt iemand eens in de maand een strook langs de openbare weg van alle afval. Dat doet-ie zonder collega- vrijwilligers, maar met zak en grijper. Aan een bredere inventarisatie wordt dan ook gewerkt. Extra aandacht gaat daarbij uit naar welke rol jongeren kunnen pakken.

Van burgerparticipatie naar overheidsparticipatie

Deze werkconferentie maakte duidelijk hoe belangrijk het is deze ‘kanteling in besturen’, van burgerparticipatie naar overheidsparticipatie, serieus te nemen. Dan kan ook kritiek worden gekeerd als: ‘soms worden burgers gezien als een veelkoppig monster, waar je maar beter uit de buurt kunt blijven’. Deze avond was, in opkomst en intensiteit, een enthousiast begin van een nieuw spoor. Concludeert Rotterdammer Edwin Smid: de overheid heeft met zoveel energieke burgers goud in handen. Ik zou hier wel willen wonen…

namens de organiserende politieke partijen, Frans Hofmeester, secretaris PvdA-Veldhoven